Sungai Nenggiri adalah antara sungai sekunder di Kelantan dan pernah dikaitkan dengan legenda ular naga putih.
Sungai sepanjang 51 kilometer ini mengalir daripada hulu Kelantan ke sungai utama iaitu Sungai Kelantan sehingga ke Kuala Krai.
Ia pernah menjadi antara laluan perhubungan utama masyarakat sekitar termasuk 138 pos Orang Asli di sepanjang sungai ini.
Cuma, hari ini Sungai Nenggiri yang terletak di tengah-tengah kawasan hutan dan jauh daripada pembangunan ini sudah menjadi cetek!
Tinjauan Bernama baru-baru ini mendapati masyarakat Orang Asli terutamanya masih bergantung kepada sungai ini sebagai sumber minuman dan pencarian rezeki selain untuk kegunaan harian, walaupun kualiti airnya tidak lagi seperti dahulu.
BILA SUNGAI DICEMARI
Sungai adalah anugerah besar alam yang perlu dijaga dan dipulihara dan keadaan semasa Sungai Nenggiri menunjukkan ia adalah antara yang menjadi mangsa pengabaian serta pencemaran.
Bernama yang melakukan tinjauan kesan banjir besar di Kelantan baru-baru ini yang turut meliputi kawasan sekitar Sungai Nenggiri melihat banyak kemusnahan yang berlaku akibat banjir itu.
Air Sungai Nenggiri yang luar biasa banyaknya ketika banjir turut menyebabkan Jambatan Pulau Setelu yang merentangi sungai itu runtuh!
Penduduk kampung sekitar Jambatan Pulau Setelu terpaksa menjadikan bot sebagai sumber pengangkutan utama mereka untuk merentasi Sungai Nenggiri. Jambatan Pulau Setelu yang merentangi Sungai Nenggeri menyembah bumi akibat banjir baru-baru ini.
Untuk rekod, analisis data paras air sungai utama (hydrograph) yang dicerap Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS) Kelantan menunjukkan peningkatan paras air akibat hujan lebat di kawasan Ulu Kelantan dari 16 hingga 24 Dis 2014.
Fenomena itulah yang menyebabkan kemuncak banjir besar yang berlaku pada 24 Dis 2014.
Jumlah hujan harian yang diterima dalam tempoh 10 hari di Stesen Gunung Gagau, sebagai contoh adalah hampir 50 peratus jumlah hujan tahunan di negeri itu.
Menurut Ketua Penolong Pengarah Bahagian Lembangan Sungai dan Zon Pantai, JPS Kelantan, Marizah Mohamad, stesen tersebut merekodkan penerimaan sejumlah 1,898 milimeter air hujan.
"Kalau ikut kita punya rekod memang ada, banjir mula pada 16 haribulan jadi dalam tempoh 10 hari itu memang kadar hujan yang turun agak ekstrem," katanya.
Tambah beliau, paras bahaya Sungai Kelantan di Tangga Krai ialah 25.00 meter dan ketika kemuncak banjir, paras air yang direkodkan ialah 34.17 meter.
"Aliran air hujan daripada Nenggiri dan Sungai Galas termasuk Sungai Lebir akan bertembung dengan Sungai Kelantan dan titik pertemuan itu lebih di jajahan kawasan Kuala Krai, menyebabkan Kuala Krai mengalami banjir yang agak berat," katanya.
LEBAR SUNGAI DAN KEDALAMAN TIDAK SEIMBANG
Bagi mendapatkan maklumat lebih lanjut mengenai keadaan Sungai Nenggiri, Bernama mendapatkan bantuan Institut Penyelidikan Alam Sekitar Pantai Timur Universiti Sultan Zainal Abidin (UNISZA).
Kajian yang dibuat institut ini pada 24 Jan lepas antara lain mengesahkan Sungai Nenggiri memang sudah cetek dan akan menjadi lebih cetek.
Malah yang menjadi kebimbangan ialah sungai ini mungkin tidak mampu menampung langsung taburan hujan lebat musim tengkujuh sepertimana yang berlaku baru-baru ini.
Pengarah UNISZA, Profesor Madya Dr Hafizan Juahir mengetuai pasukan yang membuat kajian ke atas Sungai Nenggiri, berhampiran Jambatan Pulau Setelu yang runtuh.
Antara dapatan yang memeranjatkan beliau dan pasukannya ialah nilai purata kedalaman sungai setelah dibandingkan dengan lebar tebing didapati tidak normal.
"Sungai ini agak lebar iaitu sekitar 300 meter dan jika dibandingkan dengan purata julat kedalaman antara 0.4 sehingga 3.5 meter, ia boleh diklasifikasikan sebagai cetek dan tidak dapat menampung jumlah hujan yang banyak," katanya.
Hafizan turut positif hujan luar biasa yang turun di kawasan berkenaan pada 22 Dis lepas penyebab beberapa daerah di Kelantan, terutamanya berhampiran sungai-sungai sekunder, primer dan utama ditenggelami air.
HAKISAN TEBING
Beliau memberitahu Bernama, hakisan tebing dan pembukaan tanah yang berleluasa di hulu sungai dilihat sebagai punca penghasilan pepejal terampai.
Tambahnya, hasil cerapan turut mendapati nilai pepejal terampai di sungai itu melebihi had ditetapkan Jabatan Alam Sekitar (JAS).
"Julatnya antara 100-250 milligram per liter (mg/l). Kita dapati daripada tahap pepejal terampai, kemungkinan besar is berpunca daripada pembukaan tanah dan hakisan tebing.
"Kalau kita rujuk Piawaian Kualiti Air Kebangsaan, had sebenar yang dibenarkan tidak melebih 150 mg/l.
"Kami tidak dapat menolak, walaupun kita menerima kadar hujan lebih tinggi dalam tempoh berlakunya banjir baru-baru ini, namun antara faktor yang memburukkan keadaan banjir ialah pembukaan tanah," katanya.
SUNGAI KELAPA SAWIT
Untuk meninjau lebih jauh keadaan Sungai Nenggiri, penulis turut mengambil inisiatif menyusuri sungai ini dengan menaiki bot enjin galah sehingga ke hulu.
Biarpun agak membahayakan diri kerana bot panjang itu dikemudi melawan arus deras Sungai Nenggiri, namun bot jenis itu sahaja yang boleh digunakan kerana dikhuatiri terdapat kayu balak di bawah permukaan air.
Sungai Nenggiri adalah rangkaian utama sistem saliran sungai di Jajahan Gua Musang, manakala anak sungainya menjadi sistem perhubungan utama bagi penempatan di kawasan pedalaman seperti perkampungan Orang Asli Pos Brooke, Pos Mering dan Pos Pulat, Kampung Kuala Jenera dan Kampung Kuala Penep.
Sungai Nenggiri dilaporkan cukup popular dengan aktiviti berkayak dan berakit selain memancing.
Menurut laman sesawang Majlis Daerah Gua Musang, ia mempunyai lebih daripada 40 buah jeram yang amat sesuai untuk aktiviti yang berteraskan eko-pelancongan dengan keindahan suasana kehijauan alam semula jadi.
Namun hasil tinjauan kami di sepanjang Sungai Nenggiri mendapati banyak tebing sungai musnah ibarat dibadai 'tsunami kecil'.
Seolah-olah ketinggian air ketika berlaku banjir mencecah lebih lima meter berbanding ketinggian tebing sungai dengan permukaan air.
Lebih memeranjatkan kami ialah di sepanjang sungai itu, hanya kelihatan ladang kelapa sawit di kiri kanan tebing sungai dengan ketinggian pokok kelapa sawit kira-kira semeter.
Kami juga tidak nampak kawasan rizab sungai tetapi mendapati ada kilang kelapa sawit yang beroperasi berdekatan dengan sungai ini.
Pemandu bot kami, Ahmad Tarmizi Ismail, 31, mendakwa operasi ladang kelapa sawit di sepanjang pinggir sungai ini telah bermula sejak lima tahun lepas.
Dakwanya lagi, kilang kelapa sawit berkenaan membuang hampas kelapa sawit ke dalam sungai sehingga mengancam ekosistem ikan di sungai ini.
"Dahulu Sungai Nenggiri adalah tempat pembiakan antara ikan termahal di Malaysia, iaitu ikan kelah namun ekoran sungai Nenggiri telah tercemar ikan kelah kian pupus," kata Ahmad Tarmizi.
RINTIHAN MASYARAKAT ORANG ASLI
Bernama yang turut meninjau kesan banjir kepada kehidupan masyarakat Orang Asli di kawasan Sungai Kuala Betis mendapati kerakusan pihak yang tidak bertanggungjawab menggondol dan membuka tanah di kawasan hulu Kelantan memberi kesan buruk kepada kehidupan mereka.
Ini memandangkan penempatan mereka terletak kira-kira lapan meter dari tebing sungai.
Sekiranya banjir buruk berulang, sudah pasti nyawa mereka terancam.
Menurut beberapa penghulu Orang Asli yang menetap berdekatan di Sungai Kuala Betis, mereka belum pernah mengalami banjir buruk sebelum ini walaupun sudah menetap di kawasan itu lebih 50 tahun.
Persoalan yang berlegar dalam fikiran mereka ialah mengapa banjir besar berlaku dan adakah ia berkaitan dengan pembukaan tanah dan pembalakan di daerah itu?
Bagi Tok Batin Kampung Merlong, Ibrahim Marijah, 58, banjir besar itu umpama amaran dari 'tuhan'.
Katanya, keindahan alam sekitar di sekeliling penempatan mereka kian berubah ekoran aktiviti pembukaan tanah dan pembalakan di sebelah hulu.
"Siapa sangka kegiatan pembalakan yang sudah bermula sejak lapan tahun lepas kini memberi kesan buruk kepada masyarakat Orang Asli.
"Jika dibandingkan 20 tahun dulu, sungai ini (Sungai Kuala Betis) bersih, jernih dan ikannya banyak. Kami juga menggunakan sungai ini untuk bekalan air di kampung ini.
"Sedih saya melihat apabila alam sekitar di sini semakin lama semakin hilang. Suasananya t6idak seperti dahulu lagi. Apalah nasib generasi kami akan datang," katanya kepada Bernama.
Sementara itu, Tok Batin Kampung Lambut, Adam Asu, 71, menyuarakan rasa kesalnya yang terpaksa ditanggung akibat permintaannya mewujudkan kemudahan infrastruktur di kampungnya.
Kemudahan itu kini menjadi 'duri dalam daging' kerana jalan raya yang dibina oleh Jabatan Kemajuan Orang Asli (JKOA) di kampungnya demi kesenangan penduduk 'dirampas' lori balak sebagai laluan masuk untuk menggondol lagi kawasan hijau yang ada.
"Masa dulu, sejak saya kecil tidak pernah berlaku banjir seburuk ini. Sebaik sahaja lori balak keluar masuk sejak lapan tahun lepas di kampung ini, pelbagai masalah timbul.
"Jalan tar yang dibina oleh JKOA adalah untuk kesenangan penduduk orang asli di sini, tetapi lori balak pula yang mengambil kesempatan sehingga merosakkan jalan itu," katanya.
SETERUSNYA: Pembalakan Masih Aktif Di Gua Musang
_____________________________________________________________________________
*Ini adalah bahagian kedua daripada empat siri rencana mengenai banjir besar yang melanda Kelantan pada akhir 2014.
*Dua wartawan Bernama Syed Ilya Al-Qadri dan Nik Nurfaqih Nik Wil cuba mengesan punca banjir besar itu dan sama ada pembalakan antara isu yang perlu diberi perhatian.
Bernama
Sat Mar 14 2015
Dua wartawan cuba mengesan punca banjir besar di negeri Kelantan dan sama ada pembalakan antara puncanya.
Suspek bunuh, sumbat ibu dalam peti sejuk didakwa hari ini
Ketua Polis Kuala Lumpur, Datuk Rusdi Mohd Isa berkata, pertuduhan itu dikemukakan mengikut Seksyen 302 Kanun Keseksaan kerana membunuh.
WHO kecam serangan hospital di utara Gaza
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) mengecam serangan berterusan rejim Zionis ke atas Hospital Kamal Adwan di Utara Gaza.
Perkara itu disampaikan Ketua Pengarahnya, Tedros Adhanom Ghebreyesus menerusi sebuah ciapan di X.
Serangan Israel di beirut tengah ragut 29 nyawa
Kawasan padat penduduk di tengah Beirut, musnah akibat serangan udara Israel pada Sabtu lalu, mengorbankan sekurang-kurangnya 29 orang, termasuk kanak-kanak.
Serangan ini menjadi yang paling dahsyat di Beirut dalam setahun terakhir.
Serangan ini menjadi yang paling dahsyat di Beirut dalam setahun terakhir.
UAE tahan tiga suspek kes bunuh rabai
Ketiga-tiga suspek merupakan warga Uzbekistan berusia 28 hingga 33 tahun.
Gantz desak Netanyahu dedah perjanjian dengan Lubnan
Pemimpin pembangkang Israel Benny Gantz, mendesak Netanyahu mendedahkan butiran perjanjian gencatan senjata yang dilaporkan hampir dimeterai antara Israel dan Lubnan.
Menerusi ciapan di X, Gantz berkata, rakyat Israel berhak tahu butiran yang terkandung dalam perjanjian tersebut.
Menerusi ciapan di X, Gantz berkata, rakyat Israel berhak tahu butiran yang terkandung dalam perjanjian tersebut.
Biden, Macron dijangka umumkan gencatan Israel-Hezbollah
Presiden Amerika Syarikat Joe Biden dan Presiden Perancis Emmanuel Macron dijangka mengumumkan gencatan senjata antara Israel dan Hezbollah dalam tempoh 36 jam, kata empat sumber kanan Lubnan.
Jurucakap keselamatan nasional White House, John Kirby, menyatakan bahawa rundingan semakin hampir dimuktamadkan tetapi belum selesai sepenuhnya.
Jurucakap keselamatan nasional White House, John Kirby, menyatakan bahawa rundingan semakin hampir dimuktamadkan tetapi belum selesai sepenuhnya.
NATO seru perniagaan bersedia untuk senario waktu perang
Pegawai kanan NATO menyeru syarikat perniagaan untuk bersiap sedia menghadapi senario waktu perang dengan menyesuaikan pengeluaran dan pengedaran bagi mengurangkan kerentanan terhadap ugutan dari Rusia dan China.
Pengerusi Jawatankuasa Ketenteraan NATO, Laksamana Rob Bauer dari Belanda, berkata memastikan perkhidmatan dan barangan penting tetap dihantar dalam apa jua keadaan adalah penting dalam usaha pencegahan NATO.
Pengerusi Jawatankuasa Ketenteraan NATO, Laksamana Rob Bauer dari Belanda, berkata memastikan perkhidmatan dan barangan penting tetap dihantar dalam apa jua keadaan adalah penting dalam usaha pencegahan NATO.
Eropah tingkatkan sokongan ketenteraan untuk Ukraine
Negara-negara Eropah akan meningkatkan sokongan ketenteraan kepada Ukraine, menurut Menteri Pertahanan Jerman, Boris Pistorius, selepas mesyuarat bersama rakan sejawatannya dari Britain, Perancis, Itali, dan Poland.
Pistorius menyatakan matlamat utama Eropah ialah memastikan Ukraine dapat bertindak dari kedudukan yang kukuh.
Pistorius menyatakan matlamat utama Eropah ialah memastikan Ukraine dapat bertindak dari kedudukan yang kukuh.
Isu pengurusan perumahan, kuarters kerajaan antara tumpuan Dewan Rakyat hari ini
Isu pengurusan rumah pangsa kos rendah dan kuarters penjawat awam antara yang dibincangkan di Dewan Rakyat hari ini.
Mangsa banjir meningkat di lima negeri
Jumlah mangsa banjir di seluruh negara mencatatkan peningkatan kepada 191 orang setakat pagi Selasa, berbanding 183 mangsa semalam.
Angka terkini ini melibatkan 48 keluarga yang kini ditempatkan di lapan pusat pemindahan sementara (PPS) di lima negeri.
Negeri-negeri yang terjejas akibat banjir ialah Kelantan, Terengganu, Johor, Sarawak, dan Selangor.
Angka terkini ini melibatkan 48 keluarga yang kini ditempatkan di lapan pusat pemindahan sementara (PPS) di lima negeri.
Negeri-negeri yang terjejas akibat banjir ialah Kelantan, Terengganu, Johor, Sarawak, dan Selangor.
Banjir kilat: Penduduk mahu tindakan segera
Penduduk Kampung Permatang Sungkai, Pasir Puteh menggesa pihak berwajib mengambil tindakan segera bagi menangani masalah banjir kilat yang kerap melanda kampung itu bermula awal tahun ini.
Penduduk Kuala Krai siap sedia hadapi banjir gelombang keempat
Hujan berterusan sejak dua hari lepas menyebabkan rata-rata penduduk yang menetap di kawasan rendah di Kuala Krai siap sedia hadapi banjir lagi.
Jalan Dabong-Jeli mula dibuka satu lorong - JKR
Laluan di Seksyen 73.85, Jalan Dabong - Jeli (FT066) yang terputus akibat kegagalan pembetung, dibuka secara satu lorong untuk semua jenis kenderaan ringan sahaja (maksimum hingga 20 tan) semalam.
Kos tambahan RM3.75 juta untuk selenggara Jalan Gua Musang-Kuala Krai
Kos tambahan sebanyak RM3.75 juta diperlukan bagi penyelenggaraan empat lokasi yang dikenal pasti antaranya disebabkan berlubang dan rosak di sepanjang Jalan Gua Musang-Kuala Krai (FT08).
Pejabat daerah mesti ‘buta warna’ agih bantuan banjir - Zahid
Timbalan Perdana Menteri mengingatkan pihak berkuasa tempatan (PBT) agar mengetepikan sentimen politik ketika mengagihkan bantuan banjir kepada rakyat.
7 pusat peperiksaan bakal terjejas jika banjir gelombang keempat
JPN Kelantan memaklumkan tujuh pusat peperiksaan bakal terjejas jika banjir gelombang keempat berlaku di negeri ini.
Lubang benam: Laluan KM73.850 Jalan Kampung Sungai Sam-Jeli ditutup
Laluan KM 73.850 Jalan Kampung Sungai Sam-Jeli (FT 066) berhampiran Kampung Kubur Datu di Jeli ditutup kepada semua kenderaan akibat lubang benam (sinkhole).
Kos pembinaan jalan sementara di Kampung Lata Janggut Seberang RM60,000
JKR menganggarkan kerja-kerja pembinaan jalan sementara di Kampung Lata Janggut Seberang di sini, akan menelan kos sebanyak RM60,000.
Banjir: 'Culvert 10' jadi tumpuan pemburu ikan sungai
Paras air Sungai Lachang yang mulai surut selepas banjir gelombang ketiga memberi rezeki kepada penggemar ikan sungai di sekitar Rantau Panjang.
Banjir: 1,122 mangsa berlindung di 13 PPS di 3 negeri
Jumlah mangsa banjir di tiga negeri terus mencatatkan penurunan kepada 1,122 orang di 13 pusat pemindahan sementara (PPS) tengah hari ini, berbanding 1,483 orang di 15 PPS pagi tadi.